Szukacie pomysłów na to, jak przetrwać kwarantannę w okrojonym gronie? Nic straconego! Planszówki w tym trudnym czasie zapewnią rozrywkę i edukację.
Wiele osób jest przekonanych o magicznej roli więzów krwi – wierzą, że więź między rodzicami a dziećmi powstaje dlatego, że są ze sobą spokrewnieni. Rozstrzygające znaczenie dla utworzenia i utrzymywania więzi mają wzajemne relacje, spędzany wspólnie czas, podejmowane razem aktywności i działania (wspólna zabawa, uprawianie sportu, przygotowywanie i spożywanie posiłków itp.). To w trakcie wspólnie wykonywanych czynności w naturalny sposób pojawia się wymiana opinii, komentarze, spieranie się, przekonywanie i ustępowanie sobie, a przede wszystkim wspólne przeżycia i doświadczenia. One łączą silniej niż biologia. Przechodzenie razem przez kolejne etapy gry tworzy naturalne ramy dla tej cennej wspólnoty przeżyć. Oczywiście w trakcie gry pojawia się mnóstwo okazji do podejmowania wątków daleko wykraczających poza sytuację związaną z planszą.
Gry planszowe wykorzystywane są już od czasów starożytnych. Ich zadaniem był nie tylko rozwój intelektualny, ale również nauka strategicznego myślenia. Z czasem charakter gier uległ zmianie pozostawiając głównie charakter rozrywkowy. Dzisiaj, wraz z rozwojem technologii informacyjnej gry planszowe zastępują gry komputerowe, które mimo niewątpliwych zalet, takich jak np. ćwiczenie refleksu, powodują zanik więzi międzyludzkich i pewne zubożenie intelektualne. Gry planszowe stanowią znakomitą rozrywkę dla całej rodziny. Świat gier dostępny jest dla dzieci, nastolatków i dorosłych. Sprawia wiele radości, a poprzez zabawę rozwija intelektualnie. Gry planszowe bawiąc, uczą, integrują rodziny grupy rówieśnicze. Warto dodać, że gry są bardzo łatwo dostępną rozrywką. Ze względu na walory edukacyjne, gry znalazły zastosowanie w szkołach, przedszkolach, świetlicach. Gry planszowe stanowią doskonałe narzędzie wspomagające wiele sfer oddziaływania terapeutycznego. Uczą twórczego myślenia, rozwijają wyobraźnię, zmuszają do współdziałania, uczą planowania pracy.
Oczywiście nie wolno dobierać gier zbyt trudnych dla dziecka – nawet proste na pozór bierki nie dają czterolatkowi (ze względu na znacznie słabszą koordynację ruchów i mniejszą sprawność dłoni) zbytnich szans w starciu z ośmiolatkiem czy dorosłym. A nauka przegrywania nie może przecież polegać na ciągłym otrzymywaniu batów. A zatem lepsze będą gry z decydującym udziałem przypadkowości, losowości, np. wykorzystujące rzuty kostką. Przestrzega się przed celowym podkładaniem się, przegrywaniem, by nie wywoływać smutku (lub złości) dziecka albo pozwalaniu mu na ruchy poza kolejką. To antynauka, wytwarzanie w dziecku przeświadczenia, że można zawsze wygrywać, a to przecież nieprawda.
Gry są niezwykle istotnym środkiem kształtowania odpowiednich funkcji, postaw, zachowań dzieci. Posiadają one niezliczone walory oraz szereg funkcji mających wpływ na proces uczenia się, odgrywają również bardzo ważną rolę w rozwoju dziecka. Wśród najważniejszych możemy wymienić:
Sposób myślenia – stymuluje rozwój w zakresie takich umiejętności jak: analiza i synteza, przedsiębiorczość, asertywność, negocjacje, liczenie, poszukiwanie właściwych rozwiązań, logiczne myślenie, czytanie ze zrozumieniem.
Procesy poznawcze – dotyczące głównie nauki szkolnej, która w tym przypadku została wzbogacona o aspekt zabawy. Gry powodują, że dziecko rozwija się zarówno w sferze fizycznej, doskonaląc sprawność motoryki małej i dużej, jak i umysłowej ucząc się czytać, liczyć, zapamiętywać, kojarzyć fakty itp.
Wyobraźnię – gry planszowe wprowadzają graczy w świat fantazji poprzez dwie płaszczyzny. Pierwsza z nich to estetyka i wygląd zewnętrzny gier. Współczesne gry zawierają wiele bajkowych elementów, kolorowych postaci, nieraz wzbogacone są o dodatkowe przedmioty mające na celu wprowadzenie małego odbiorcy w niepowtarzalny nastrój. Drugim elementem jest fabuła lub opis miejsca wydarzeń, aby gracz poczuł się częścią wyimaginowanej rzeczywistości.
Współdziałanie i współzawodnictwo – gry służą rozwojowi umiejętności społecznych. Dzieci, grając, muszą zaakceptować określone zasady i porządek, uczą się cierpliwości, jako gracze wzajemnie sobie pomagają. Gry są nieocenionym sposobem kształtowania charakteru, uczą dzieci nie tylko tego, jak radzić sobie z sukcesem, ale i z porażką, ponadto wdrażają dzieci do zdrowej rywalizacji i wpajają uczciwość.
Dodatkowo gry poprzez swoją funkcję aktywizacyjną rozwijają następujące umiejętności:
- koncentrację uwagi i spostrzegawczości; gra często wymaga skupienia się na kilku rzeczach jednocześnie: zasadach, kolejności grania, obserwowaniu ruchów innych uczestników;
- wytrwałość w dążeniu do samodzielnego rozwiązania problemu. W większości gier nie ma jednej drogi prowadzącej do wygranej. Podczas gry dzieci samodzielnie budują swój plan gry, podejmują decyzje związane z ruchami swoich pionków czy znajdują sposoby na rozwiązanie pojawiających się problemów;
- współpracę w różnych zespołach; podział na grupy daje dzieciom szansę na pracę w zmieniających skład zespołach i uczenie się współpracy z różnymi osobami;
- przyjmowanie odpowiedniej postawy wobec porażki i zwycięstwa oraz odporność na stres; wielokrotnie, grając, uczniowie oswajają się ze stresem towarzyszącym rywalizacji oraz poznawaniu nowych gier; doświadczają w bezpiecznych warunkach zarówno sukcesu, jak i porażki, dzięki temu oswajają się z towarzyszącymi im emocjami;
- odkrywanie własnych mocnych stron; podczas grania w różne gry dzieci odkrywają swój potencjał; rozpoznają obszary i sfery, w których mogą osiągać sukcesy;
- wiele różnych umiejętności matematycznych, między innymi: sprawność rachunkowa, badanie figur i związków geometrycznych, tworzenie strategii, logiczne myślenie.
Czym powinni kierować się rodzice wybierając gry dla swoich pociech?
Wieloma czynnikami, na przykład wiekiem dziecka i jego poziomem rozwoju (gry ze zbyt skomplikowanymi regułami mogą naprawdę zniechęcić małe dzieci i początkujących graczy), umiejętnościami dziecka, ale także jego indywidualnymi właściwościami, zainteresowaniami, rodzajem przejawianych uzdolnień czy pasji. Ważne są także tradycje rodzinne i specyficzny dla rodziny klimat, atmosfera, wartości, jakie rodzice chcą przekazać dzieciom, ale i zainteresowania rodziców czy ich hobby. Warto też zwracać uwagę na estetykę gry (chociażby poziom graficzny). Plansza (czy tzw. kafle) i inne używane elementy powinny być bezpieczne, trwałe, odporne na upływ czasu i kolejne partyjki. Także opakowanie musi mieć wymienione wyżej cechy.
Opracowanie:
Urszula Hetmańczyk – psycholog
Bibliografa:
Piotrowska, A., Stanisławska, A. (2016). Szczęśliwe dziecko, czyli jak uniknąć najczęstszych błędów wychowawczych. Wydawnictwo Zielona Sowa.
